يېڭى جاۋابلار

ئىسلامدىكى يىمەك-ئېچمەك ئەدەپ قائىدىلىرى توغرىسىدا قىسقىچە جاۋاپ: يىمەك يېيىشتىن ئىلگىرى ئىككى قولىنى يۇيۇش، ئۆزىنى مېھمان قىلغان كىشى يېمەكلىكىنى ئەكەلگەندە، يىمەككە ئالدىراش ۋە يېيىشتىن ئىلگىرى بىسمىللاھ دېيىش، ئۆزىنىڭ ئالدىدىن ئېلىپ يېيىش، يىمەكتىن كېيىن قولىنى يۇيۇش، قولى بىلەن يېگەندە ئۈچ بارمىقى بىلەن يېيىش، دەستۇرخانغا چۈشۈپ كەتكەن لوقمىنىمۇ يېيىش، زۆرۈر بولمىسا يىمەك يەۋاتقاندا تۈكۈرمەسلىك، مىشقىرماسلىق، يىمەكنى سۆكمەسلىك، يىمەكنى نورمال يېيىش، قوساقنى لىق توشقۇزىۋەتمەسلىك، ئالتۇن، كۈمۈش قاچىلاردا يىمەك يېيىشتىن يىراق بولۇش كېرەك، چۈنكى ئۇنىڭدا يىمەك يېيىش ھارام بولىدۇ، يىمەكنى يەپ بولغاندىن كېيىن ئاللاھ تائالاغا ھەمدە ئېيتىش كېرەك.

مۇسۇلمانلار ئىسا ئەلەيھىسسالام كىرستقا مىخلىنىپ ئۆلمىدى، قۇربانلىق، پىداكارلىق ۋە ئۈچ ئىلاھلىق يوق دەپ ئېتىقاد قىلىدۇ. شۇنىڭدەك خاتالىقنىڭ مىراس قالدۇرۇلىدىغانلىقىغا ئىشەنمەيدۇ، چۈنكى ھېچ بىر كىشى يەنە بىر كىشىنىڭ خاتالىقىنى ئۈستىگە ئالمايدۇ، ۋە باشقىلار ئۈچۈن ئۆزىنى پىدا قىلمايدۇ. ئاللاھ تائالا تەۋبە قىلغانلارنىڭ تەۋبىسىنى قوبۇل قىلىدىغانلىقىنى ۋەدە قىلدى، گۇناھنىڭ مەغپىرەت بولىشى خاتالىق سادىر قىلغۇچىنىڭ تەۋبە قىلىشى بىلەن بولىدۇ. ھەممىدىن مېھرىبان ۋە ياخشىلىق ئىگىسى بولغان ئاللاھ مەغپىرەتكە لايىقتۇر، قۇربانلىق ۋە كىرىستقا مىخلىنىش يوق، قان ئېقىتىش يوق، ئىسا ئەلەيھىسسالام ياراملىق ئەمەل ۋە ياخشى ئىشلارنىڭ مۇھىم ئىكەنلىكىنى تەكىتلىدى، ئىسا ئەلەيھىسسالامدىن ئۆزىنى پىدا قىلىش ئارقىلىق قەۋمىنى خاتالىق، ناچار ئىشلاردىن خالاس قىلىدىغان ئىش سادىر بولمىدى.

ئالىم-ئۆلىمالار كۆز تېگىشتىن ساقلىنىش ئۈچۈن قۇرئان كەرىم ئايەتلىرىنىڭ غەيرىدىكى نەرسىلەر يېزىلغان تۇمارنى ئېسىشنىڭ ھارام ئىكەنلىكىگە ئىتتىپاققا كەلگەن بولسىمۇ، لېكىن قۇرئان كەرىم ئايەتلىرى يېزىلغان تۇمارنى ئېسىش مەسىلىسىدە پەرقلىق قاراشلاردا بولدى، بەزى ئۆلىمالار بۇنى ئېسىشنى بولىدۇ دېسە يەنە بىر قىسىم ئۆلىمالار دۇرۇس ئەمەس دەپ چەكلىدى. بۇ توغرىدا كەلگەن ھەدىسلەر ئومۇم بولغانلىقى ئۈچۈن كېيىنكى يامان ئاقىۋەتتىن ساقلىنىش ئۈچۈن بۇنىڭدىن چەكلىگەنلىكنىڭ دەلىلى كۈچلۈكرەك تۇرىدۇ.

قەبرى ئازابىنىڭ سەۋەپلىرىدىن: ئاللاھ تائالاغا شېرىك كەلتۈرۈش، مۇناپىقلىق، ئاللاھنىڭ شەرىئىتىنى ئۆزگەرتىش، سۈيدۈكتىن پاكىزلانماسلىق، كىشىلەر ئارىسىدا سۇخەنچىلىك قىلىش، غەيۋەت قىلىش، يالغان سۆز قىلىش، قۇرئان كەرىمنى تەلىم ئالغاندىن كېيىن ئوقۇماستىن تەرك قىلىش، پەرز نامازلارنى ۋاقتىدا ئادا قىلماسلىق، جازانە يېيىش، زىنا قىلىش، باشقىلارنى ياخشىلىققا بۇيرۇپ ئۆزىنى ئۇنتۇپ قىلىش، رامىزاندا ئۈزۈرسىز روزىسىنى بۇزىۋېتىش، غەنىمەتنى تەقسىم قىلىشتىن ئىلگىرى ئۇنىڭدا خىيانەت قىلىش، كىيىم-كېچەكنى تەكەببۇرلۇق قىلىش ئۈچۈن كىيىش، ھاجىلارنىڭ مال-مۈلكىنى ئوغۇرلاش، ھايۋانلارنى سولاپ قويۇپ، ئاچ قويۇپ ئازاپلاش ۋە قەرزنى ئادا قىلماسلىق قاتارلىقلاردۇر.